Tăng huyết áp do bệnh lý mạch thận

Tăng huyết áp do mạch thận thường không có triệu chứng. Tiếng thổi hai thì ở vùng thượng vị, thường lan sang bên và đôi khi lan ra sau lưng thường là bệnh lý, nhưng triệu chứng này chỉ xuất hiện ở 50% bệnh nhân với loạn sản xơ cơ và hiếm gặp ở những bệnh nhân có xơ vữa động mạch thận.

Cần nghi ngờ Tăng huyết áp do mạch thận nếu

• Tăng huyết áp tâm trương phát sinh đột ngột ở bệnh nhân < 30 tuổi hoặc > 50 tuổi

• Tăng huyết áp mới phát hiện hoặc đang ổn định tiến triển xấu đi nhanh chóng trong vòng 6 tháng

• Tăng huyết áp ban đầu ở mức độ nặng (ví dụ: huyết áp tâm thu > 180 mm Hg)

• Có chức năng thận trầm trọng hơn không rõ nguyên nhân

• Tăng huyết áp kháng thuốc

Tiền sử chấn thương ở vùng lưng hoặc sườn hoặc có một cơn đau cấp tính ở vùng này kèm hoặc không kèm đái máu gợi ý tăng huyết áp do mạch thận (có thể do tổn thương động mạch thận), nhưng những phát hiện này rất hiếm gặp.

Kích thước thận không đối xứng (> 1cm) được phát hiện tình cờ qua các thăm dò chẩn đoán hình ảnh, và các đợt phù phổi hoặc suy tim cấp, tái diễn không rõ nguyên nhân cũng gợi ý tăng huyết áp do mạch thận.

• Nhận dạng ban đầu bằng siêu âm, chụp cộng hưởng từ mạch hoặc chụp CT mạch

• Xác nhận chẩn đoán bằng chụp mạch thận (cũng có thể dùng để điều trị)

Nếu nghi ngờ tăng huyết áp do mạch thận, siêu âm, chụp cộng hưởng từ mạch hoặc chụp CT mạch là những kiểm tra ban đầu không xâm lấn hợp lý. Kiểm tra không xâm lấn ít đáng tin cậy hơn trong việc phát hiện loạn sản sợi cơ do vị trí của tổn thương chít hẹp (thường tổn thương phần trong thận của động mạch thận).

Chụp động mạch thận là kiểm tra có tính chẩn đoán xác định, có thể được thực hiện khi kiểm tra không xâm lấn không đưa ra kết luận và nghi ngờ cao trên lâm sàng.

Siêu âm Doppler có thể đánh giá lưu lượng máu tới thận và là một phương pháp không xâm lấn đáng tin cậy để xác định sự hẹp nghiêm trọng (ví dụ: > 60%) trong các động mạch lớn của thận. Độ nhạy và độ đặc hiệu là 85% đến 90% khi kỹ thuật viên có kinh nghiệm thực hiện việc kiểm tra đó (1). Siêu âm ít chính xác hơn ở những bệnh nhân có hẹp nhánh của động mạch thận.

Chụp cộng hưởng từ mạch là một kiểm tra không xâm lấn chính xác và cụ thể hơn để đánh giá động mạch thận (2). Tuy nhiên, những lo ngại về các biến chứng liên quan đến gadolinium, bao gồm xơ hóa hệ thống do thận, đã hạn chế việc sử dụng kỹ thuật này, đặc biệt là ở những bệnh nhân suy thận.

Chụp CT mạch là một kiểm tra không xâm lấn khác với độ nhạy và độ đặc hiệu trong khoảng 95% (3). Việc sử dụng kỹ thuật này cũng bị hạn chế do phơi nhiễm với th

uốc cản quang phóng xạ trên bệnh nhân suy thận.

Chụp động mạch thận được thực hiện nếu các phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn cho thấy tổn thương có thể điều trị được bằng nong mạch hoặc đặt stent hoặc nếu kết quả của các kiểm tra sàng lọc khác không có kết luận. Kỹ thuật chụp mạch số hóa xóa nền tiêm thuốc cản quang chọn lọc vào động mạch thận có thể xác định chẩn đoán, nhưng không thể cùng lúc nong bóng hoặc đặt stent.

Chẩn đoán hình ảnh hạt nhân phóng xạ hiếm khi được sử dụng cho mục đích chẩn đoán và đôi khi được sử dụng như một kiểm tra chức năng để so sánh lưu lượng máu và quá trình lọc giữa hai thận. Chẩn đoán hình ảnh được thực hiện trước và sau khi uống một liều captopril. Thuốc ức chế men chuyển (ACE) làm cho động mạch bị ảnh hưởng thu hẹp, làm giảm tưới máu trên scintiscan. Tình trạng hẹp cũng gây tăng renin huyết thanh, chất này được đo trước và sau khi dùng captopril. Xét nghiệm này có thể kém tin cậy hơn ở bệnh nhân bị suy giảm chức năng thận.